Όταν ένας εθελοντής βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή, αρχικά καλείται να επιβεβαιώσει την αρχική του πρόθεση για τη δωρεά αιμοποιητικών κυττάρων. Ύστερα, προσέρχεται για ενημέρωση και περαιτέρω εργαστηριακό έλεγχο για πιστοποίηση της ιστοσυμβατότητας. Έπειτα, ο δότης υποβάλλεται σε πλήρη ιατρικό έλεγχο, τουλάχιστον 3 εβδομάδες πριν από τη συλλογή μοσχεύματος, για την επιβεβαίωση της καλής κατάστασης της υγείας του. Ο δότης είναι υπό την φροντίδα της ειδικής ιατρικής ομάδας και του ΟΡΑΜΑΤΟΣ καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Υπάρχουν δύο τρόποι συλλογής του μοσχεύματος:
Συλλογή κυττάρων από το περιφερικό αίμα
Αποτελεί την πλέον διαδεδομένη μέθοδο σήμερα (80%). Αρχικά, στο δότη χορηγείται με υποδόρια ένεση για τέσσερις συνεχείς μέρες αυξητικός παράγοντας της αιμοποίησης - ουσία που φυσιολογικά παράγεται σε μικρότερες ποσότητες από τον οργανισμό μας. Στόχος είναι η αύξηση και κινητοποίηση των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων στην κυκλοφορία του αίματος. Η συλλογή των κυττάρων αυτών γίνεται με τρόπο παρόμοιο με αυτόν της αιμοδοσίας. Το αίμα εισέρχεται και διαχωρίζεται σε ειδικό μηχάνημα που συλλέγει τα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα και επιστρέφει τα υπόλοιπα στοιχεία του αίματος στο δότη. Η διαδικασία αυτή διαρκεί περίπου 3-4 ώρες. Σε μερικές περιπτώσεις, εάν ο αριθμός των κυττάρων δεν επαρκεί, μπορεί να γίνει μια δεύτερη λήψη την επόμενη ημέρα. Μετά τη λήψη, ο δότης επιστρέφει στο σπίτι του και συνεχίζει τις δραστηριότητες του. Η συχνότερες παρενέργειες, που συνδέονται με τη χορήγηση του αυξητικού παράγοντα, είναι ο πονοκέφαλος και ο πόνος στα οστά και τους μυς. Όπως και σε ένα κοινό κρυολόγημα, ο πόνος αυτός είναι ήπιος έως μέτριος και υποχωρεί με κοινά παυσίπονα. Η χορήγηση του αυξητικού παράγοντα δεν έχει συνδεθεί με καμία μακροχρόνια επιπλοκή.
Συλλογή κυττάρων από τον μυελό των οστών
Η συλλογή μυελού των οστών γίνεται υπό γενική αναισθησία στο χειρουργείο. Η λήψη του μυελού πραγματοποιείται με παρακέντηση των οστών της λεκάνης (λαγόνιες ακρολοφίες) με ειδικές βελόνες και δεν περιλαμβάνει χειρουργική τομή. Συλλέγεται συνήθως λιγότερο από 5% των προγονικών κυττάρων του μυελού, τα οποία αναπληρώνονται πλήρως σε λίγες ημέρες. Η διαδικασία διαρκεί λιγότερο από μια ώρα. Η πλειοψηφία των δοτών αισθάνεται αρκετά καλά και μπορεί να φύγει την ίδια μέρα από το νοσοκομείο, μερικές ώρες μετά τη διαδικασία. Η πιθανότητα μιας σοβαρής επιπλοκής είναι μηδαμινή. Μερικοί δότες μπορεί να έχουν τοπικά ελαφρύ πόνο για μερικές ημέρες.
Τα κέντρα μεταμόσχευσης συνήθως εκφράζουν την προτίμηση τους στον τρόπο λήψης του μοσχεύματος, βασιζόμενοι στη νόσο και την ηλικία ασθενή. Εντούτοις, ο δότης είναι αυτός που παίρνει τη τελική απόφαση. Η απόφαση αυτή δεν χρειάζεται να ληφθεί κατά την εγγραφή σας στην τράπεζα, αλλά όταν κληθείτε να δώσετε μόσχευμα, εάν όμως έχετε προτίμηση σε μια από τις δυο μεθόδους καλό είναι να το αναφέρετε.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό ο δότης να είναι συνειδητοποιημένος και απολύτως βέβαιος για την απόφασή του κατά την εγγραφή του. Σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας, ο εθελοντής μπορεί να ανακαλέσει την απόφασή του. Εντούτοις, κατά το 10ήμερο πριν τη μεταμόσχευση, εφόσον αυτή έχει οριστικοποιηθεί, ο ασθενής υποβάλλεται σε ισχυρή χημειοθεραπεία για την καταστροφή του δικού του μυελού και την υποδοχή του μοσχεύματος. Έτσι, η ακύρωση της δωρεάς σε αυτό το «σημείο μη επιστροφής», δεν είναι απλώς ανήθικη, αλλά θέτει και σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς. Είναι επομένως πολύ σημαντικό, αν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχίες, επιφυλάξεις ή αντιρρήσεις σχετικά με τη δωρεά, να τις συζητήσετε με την Τράπεζα Δοτών πολύ πριν από την προετοιμασία του ασθενή.